Thuisonderwijs op school

In het tijdschrift Pure child verschijnt regelmatig een artikel van Hannah de Vos-Beckers over Aventurijn en alles wat daaromheen gebeurt. Deze keer ging het nummer over thuisonderwijs.

Thuisonderwijs op school

In 2000 richtten Hannah de Vos-Beckers en Michaël de Vos de niet-bekostigde school Aventurijn op. Zij wilden een plek creëren waar kinderen in vrijheid kunnen opgroeien; een plek waar leren van het leven centraal staat. In die tijd was dit concept nog onbekend in Nederland en ook het begrip “B3- school” of particulier onderwijs was onbekend. De onderwijsinspectie en leerplichtambtenaren hadden geen idee hoe ze met dit fenomeen om moesten gaan. Dat betekende pionieren, rechtszaken en veel studie naar wet en regelgeving op het gebied van onderwijs in Nederland.

Ondertussen bestaat Aventurijn ruim 20 jaar en heeft het onderwijsconcept zich bewezen. Kinderen op Aventurijn voldoen aan de leerplichtwet en hebben nog lichtjes in de ogen. Maar er zijn ook heel wat kinderen die met behoud van vrijstelling van leerplicht naar Aventurijn komen. Hoe zit dat?

In Nederland kan je beroep doen op vrijstelling op grond van levensovertuiging ( 5B). Dit moet je doen voor je kind 5 jaar is én nog nooit ingeschreven is geweest op een school in de zin van de leerplichtwet. ( dat zijn alle door de overheid gesubsidieerde scholen). Met andere woorden; als je redenen onderwijs inhoudelijk zijn, of als je levensovertuiging verandert terwijl je al op een school zit, dan heb je pech. Dan is er nog de mogelijkheid van een hele lange route van een kind dat na allerlei problemen, en testen door “vakmensen” wordt bestempeld een vrijstelling krijgt op grond van artikel 5A.

In 2000 startten Michaël de Vos en ik onze school “Aventurijn”. Waarom? Omdat wij vonden dat ieder kind zich op zijn/haar eigen wijze mag ont-wikkelen. Volwassenen kunnen het daarbij helpen, inspireren, uitdagen, maar altijd de weg van het kind volgend. Wij wilden zo los mogelijk van de overheid functioneren zodat we ook zoveel mogelijk los zouden kunnen zijn van wet en regelgeving die ons inziens niet altijd de ontwikkeling van het individuele kind dient. Dat was in Nederland niet gebruikelijk en betekende dan ook dat wij als ouders aangeklaagd werden omdat wij de leerplichtwet zouden ontduiken. Onze kinderen zaten namelijk niet op een school in de zin van de leerplichtwet en hadden ook geen vrijstelling volgens de leerplichtambtenaar.

Gelukkig wonnen wij deze zaak glansrijk en wist de rechter te vertellen dat Aventurijn wel degelijk een school was, maar dat de inspectie zijn huiswerk beter moest doen. Vanaf dat moment zijn wij met de onderwijsinspectie in conclaaf geweest over wat wettelijk wel en wat niet zou kunnen, en hoe wij dat vorm zouden kunnen geven. Daarvoor was het voor ons van belang dat de vrijheid van de kinderen zoveel mogelijk gewaarborgd zou blijven. Daartoe verdiepte Michaël zich in alles wat er in de wet over geschreven was, en zocht hij naar mogelijkheden. Wij probeerden dit steeds te doen in verbinding met de inspectie; we willen immers beiden het beste voor de kinderen.

Door goed op de hoogte te zijn van die wet en regelgeving blijven de kaders waarbinnen de zoektocht zich afspeelt duidelijk. Er kan dan hoogstens gesprek zijn over waar precies de grens ligt.Dit alles leidde er toe dat Aventurijn sinds 2000 een school is in de zin van de leerplichtwet en de kinderen die hier komen voldoen aan de leerplichtwet. Dit betekent nog niet dat wij ook subsidie krijgen. Daarvoor moet je aan veel meer eisen voldoen die wij niet willen en kunnen. Minimale inmenging door de overheid betekent ook geen financiën vanuit de overheid.Toch adviseren wij ouders van jonge kinderen om beroep te doen op hun recht op vrijstelling van onderwijs.( ook wel “thuisonderwijs” genoemd) Wij zijn een stichting en hebben een afdeling voor vrijgestelden. Deze kinderen worden dus niet ingeschreven bij de gemeente en ouders kunnen hun vrijstelling behouden.

Waarom?Ik denk dat het heel wezenlijk is dat ouders op alle fronten binnen de opvoeding de eindverantwoordelijkheid behouden. De ouders bepalen hoe zij hun kind willen laten groeien: huren  leerkrachten in, gaan het zelf doen, zoeken andere thuisonderwijzers op, kiezen voor unschooling of gaan een jaar op reis. Als een kind naar een bekostigde school gaat dan raken ouders deze bevoegdheden kwijt. In feite neemt de overheid het over: Het kind moet naar school, getest worden, je mag niet langer op vakantie dan afgesproken, als het niet klikt op school moeten er andere scholen uitgeprobeerd worden, of het kind komt gebroken thuis te zitten en ouders hebben te maken met de leerplicht ambtenaar…

Dat is de reden dat kinderen met een vrijstelling van leerplicht wél op Aventurijn kunnen komen op de afdeling thuisonderwijs. Wij worden als het ware ingehuurd door de ouders om het onderwijs te verzorgen. Sommigen blijven hun hele schooltijd bij ons, anderen een korte periode, gaan op wereldreis en komen soms later ook weer terug. Ouders blijven de regie houden over waar en wat zij willen voor hun kind. Als zij voor Aventurijn kiezen, kiezen zij uiteraard wel voor het pakketje dat wij bieden.Het gaat er mij om dat kinderen zich op hun eigen unieke manier mogen ontwikkelen, thuis, bij oma, de buren of op een school. Het gaat om het recht op leren, niet om de plicht om naar school te gaan. Leren kan overal, je hele leven lang!