Van niets naar iets

Hoe kom je van 'niets' tot 'iets'? is een vraag die de laatste weken toevallig (?) een paar keer voorbij kwam. Stagiaires, geïnteresseerde ouders en potentiële nieuwe begeleiders kunnen zich er moeilijk een beeld van vormen. Concreter luidt de vraag vaak: Hoe kom je bij jullie op school van niets doen tot ………. (vul hier het antwoord van jouw keuze in): gefocuste activiteiten / schools leren / instructiemomenten / lessen / je verdiepen in leerstof die voorbij je directe interessegebied gaat?Een kwestie waar je uren over kunt nadenken en filosoferen en die inderdaad best lastig kan zijn, maar die het beste getackeld wordt door gewoon iets te gaan doen en verschillende dingen uit te proberen. Want elk kind, elke groep en elke begeleider is anders, dus er is niet één recept voor wat zal werken.Natuurlijk moeten er even twee disclaimers bij:1. 'Niets doen' bestaat niet. Zelfs in diepe verveling gebeurt er nog een heleboel. Als je denkt dat kinderen niets doen als ze bijvoorbeeld op de bank liggen te lezen, muziek luisteren op hun iPad, met de Barbies spelen of stil voor zich uitstaren op de schommel buiten, heb je jezelf met een loodzwaar en hinderlijk waardeoordeel opgescheept. Dat kun je dus loslaten en dat scheelt alweer: er gebeurt altijd wel iets, kinderen zijn voortdurend in beweging en ontwikkeling. Het is aan ons om goed te kijken en ze te zien.2. Waarom zou je überhaupt tot 'iets' moeten komen? Goede vraag. Dat hoeft ook helemaal niet per se en verschilt per kind. Ontscholen is belangrijk, het hervinden van je intrinsieke motivatie al helemaal. Dat proces moet je, hoe verleidelijk soms ook, vooral niet gaan doorbreken met 'lessen'. Maar er zijn genoeg situaties te bedenken waarin een les, een instructiemoment of een gefocuste 'opgelegde' activiteit heel zinnig is, en het ene kind heeft daar meer mee dan het andere kind. En ook als je een hekel hebt aan les, kan het nog steeds geen kwaad om soms weer even je teen in dat water te steken en te voelen hoe het nu voor je is. Het is ook hier aan ons om het ijzer te smeden als het heet is: in te gaan op interesses op een passende manier, daar een voorbereide omgeving bij te creëren en waar nodig heldere afspraken te maken. En soms noemen we dat per ongeluk… een les!Maar goed, en dan nu. Hoe kom je van 'niets' tot 'iets'? Bij ons op school gaat dat bijvoorbeeld zo:- kondig aan dat het tijd is voor een ... les en dat alle kinderen die willen zich bij je kunnen melden;- organiseer samen een uitje waar inhoudelijke voorbereiding bij vereist is;- kom bijeen in een wensenkring; daaruit ontstaan altijd veel concrete activiteiten;- neem een inspirerend object mee naar school en laat het níet in je tas zitten;- ga gitaar spelen in de huiskamer (óók / juist als je het voor geen meter kunt);- begin iets moois/moeilijks te kleien of timmeren en vraag hulp van kinderen;- old school: maak een wekelijkse afspraak met een kind, eventueel met de ouders erbij, om te werken aan rekenen.We houden het klein, proberen het gewoon een keer uit, kijken wat werkt en ‘adjust accordingly’. En noemen het dan soms, per ongeluk expres (?), een les.Geschreven door Anne van Dijk